آقای دکتر فرهاد سراجی عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان اظهار کردند که آنچه تمدن مدرن و فرا مدرن را از تمدن سنتی و کشاورزی متمایز می سازد، توسعه سیستمها و فناوریهاست. ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی، شغلی و زمینه های مرتبط با آنها تحت تاثیر سیستمها و فناوری ها دستخوش تغییرات متنوعی شده اند. جوامع مدرن برای ابعاد مختلف زندگی مانند سلامت، امنیت، آموزش، حمل ونقل، ورزش، تفریح، ارتباطات و نظایر آنها سیستمهایی را به وجود آورده اند که توسعه آنها به تسهیل، تسریع و شفافیت فعالیتها و امورات زندگی انسانها کمک شایانی کرده است. به تناسب این سیستمها، فناوریهای متنوعی نیز در عرصه های مختلف توسعه پیدا کرده اند. نظیر اینکه توسعه سیستم حمل و نقل علاوه بر آنکه موجب تسهیل، تسریع و شفافیت در حمل و نقل شده بلکه زمینه های توسعه فناوریها این عرصه را نیز فراهم نموده است. حال سوال این است که نظام آموزشی به عنوان یکی از جلوه های تمدن مدرن در توسعه این سیستمها و فناوریها چه نقشی دارد؟ و چگونه میتواند نقش خود را در این عرصه ها برجسته تر سازد؟ با تامل در این مساله، سوالات عمیقتری مطرح میشود، اینکه طراحان و مبدعان این سیستمها و فناوریها در کدام نظامهای آموزشی پرورش یافته اند و این سیستمهای آموزشی در سیاست گذاری، طراحی برنامه های درسی و آموزش معلمان و اجرای آموزش و ارزشیابی چه ویژگیهایی دارند؟ بی تردید، تنها با تدوین سیاستها، طراحی و تولید برنامه ها و اجرای اثربخش آنها میتوان انتظار داشت که جوامع در ابداع و توسعه این سیستمها و فناوریها نقش داشته باشند.
در برخی از کشورها، نظامهای آموزشی با درک سیستمها و فناوریها در زندگی، تلاش کرده اند تا آموزش سواد فناورانه را از دوران کودکستان وارد نظام آموزشی سازند و از این طریق دانش آموزان را با ماهیت فناوریها و سیستمها، نحوه طراحی و توسعه انها، کاربردها، نگهداری و ارزیابی آنها آشنا سازند. این کار از چند جهت حائز اهمیت است. نخست اینکه دانش آموزان بتوانند با درک ماهیت سیستمها و فناوریها با آنها همسو شوند و بدون مقاومت نوآوریهای فناورانه را بپذیرند و از آنها در راستای بهبود زندگی خود بهره گیرند دوم اینکه با درک ماهیت فناوری، برای مسائل راه حلهای فناورانه ارائه کنند و در طراحی، توسعه و کاربرد فناوریها نقش داشته باشند. سوم اینکه به اهمیت فناوریها و سیستمها در تولید ثروت و ارزش آفرینی پی ببرند و شغلهای آینده خود را بر مبنای فناوریها شکل دهند. از این رو این سواد به عنوان ستون تربیت عمومی در دوران مدرن و فرامدرن تلقی میشود که نظام های آموزشی باید به آن توجه کنند.
با توجه به اهمیت این مساله در سالهای اخیر، درس کار و فناوری در برنامه درسی دوره دوم ابتدایی و متوسطه ایران گنجانده شده است لیکن برای اثربخشتر کردن آموزش فناوری باید به شیوه های متنوع و نوآورانه در طراحی برنامه درسی، آموزش معلمان، آموزش و ارزشیابی دانش آموزان اندیشید.
لینک مقاله دکتر سراجی مرتبط با کاروفناوری
ارزیابی آموزش سواد رایانه ای در کتاب کار و فناوری پایه ششم ابتدایی از دیدگاه معلمان
نظر دهید